Slaapapneu

‘Apneu’ betekent letterlijk ‘geen lucht’ (a=geen, pneu=lucht). Als je last hebt van slaapapneu, stop je tijdens het slapen meerdere keren met ademhalen. Dit komt omdat je keel tijdelijk wordt afgesloten, of omdat je hersenen ‘vergeten’ de ademhaling te regelen.

Ademstops tijdens de slaap komen bij veel mensen voor. Dat is op zich niet erg, als het maar niet te lang duurt en niet te vaak voorkomt. Bij slaapapneu duren ademstops per keer minimaal 10 seconden en kunnen tot wel meer dan een minuut aanhouden. Het klinkt misschien best eng, zo’n ademstop. Maar maak je geen zorgen. Je hoeft niet bang te zijn dat je ademhaling er blijvend mee stopt. Je lichaam heeft namelijk een ingebouwd overlevingsmechanisme, waarbij je hersenen de ademstop vanzelf opmerken. Op dat moment geven ze een seintje aan je lichaam waardoor je vervolgens vanzelf weer begint met ademen. Hierdoor kan je even wakker worden, maar gelukkig maken de meeste mensen dit niet bewust mee.

Slaapapneu komt redelijk veel voor, zo’n 1 op de 100 mensen heeft er last van. De exacte getallen zijn niet bekend, omdat veel mensen niet doorhebben dat ze apneu hebben. Wat we wel weten, is dat het vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen, en dat het vaker voorkomt naarmate men ouder wordt. De meeste gevallen van slaapapneu worden ontdekt bij personen van 45 jaar of ouder.

Soorten apneu

Obstructief Slaapapneu Syndroom (OSAS)
Dit is de bekendste en meest voorkomende vorm van apneu die we ook in dit artikel bespreken. Bij OSAS worden je luchtwegen meerdere keren per nacht voor tenminste 10 seconden of langer afgesloten. Dit komt door verslappingen in de keel- of mondholte of door de tong die naar achteren zakt. Hierdoor krijgen je longen tijdelijk geen lucht. Het zuurstofgehalte daalt en als reactie hierop zenden je hersenen een prikkel naar je lichaam dat het weer moet beginnen met ademen.

Centraal Slaapapneu Syndroom (CSAS)
Bij deze vorm van slaapapneu ‘vergeten’ je hersenen 10 seconden of langer de ademhaling te regelen. Deze vorm van apneu komt minder voor.

Het gemengde type
Dit is een combinatie van bovenstaande soorten apneu (CSAS en OSAS).

Hoe ontstaat slaapapneu?

Slaapapneu ontstaat vaak bij mensen die een slap strottenhoofd of een te slappe luchtpijp hebben. Bij totale ontspanning, zoals tijdens het slapen, sluit je luchtpijp hierdoor helemaal af. De ademhaling stopt dan even, waardoor het zuurstofgehalte in je lichaam daalt. Gelukkig begint je lichaam vanzelf weer met ademen.

Andere oorzaken en risicofactoren voor slaapapneu:

• Te kleine keel
• Vergrote amandelen
• Vernauwd gehemelte
• Onderkaak die te veel naar achter staat
• Overgewicht
• Geslacht (meer dan 3 keer meer kans bij mannen)
• Leeftijd (kans op apneu neemt toe vanaf 30 jaar)

Wat zijn de symptomen van slaapapneu?

Je kan slaapapneu herkennen aan de volgende symptomen:

• Je snurkt luid en onderbroken
• Je ervaart stemmingswisselingen
• Je libido is lager
• Je hebt last van hoofdpijn in de ochtend
• Je slaapt onrustig en beweegt veel
• Je wordt ‘s nachts geregeld wakker om te plassen
• Je hebt last van nachtelijk zweten en een droge mond
• Je voelt je slaperig en hebt overdag moeite om je te concentreren

Risico’s

Bij slaapapneu kom je niet tot nauwelijks meer in een diepe slaap. Hierdoor ontwikkel je ongemerkt een structureel slaaptekort, met alle gevolgen van dien. Je kunt je bijvoorbeeld minder goed concentreren, je bent minder alert, maakt sneller fouten, wordt vaker ziek en vatbaarder voor stress en depressies.

Bij ernstig slaapapneu heb je een grotere kans op een depressie, een hoge bloeddruk, en diverse hart- en vaatziekten. Het is dus belangrijk om apneu op tijd te signaleren en bij een vermoeden naar de huisarts te stappen!

Wist je dat…

…ruim 80% van de mensen die gediagnosticeerd wordt met slaapapneu, zelf niet doorheeft dat de klachten spelen?
…je geen auto mag rijden als je slaapapneu zo ernstig is dat je gemiddeld per uur 15 ademstops hebt?
…ademstops bij iedereen voorkomen? Het verschil is dat mensen met slaapapneu veel meer ademstops ervaren dan gemiddeld, waardoor er (ernstige) klachten kunnen ontstaan.
…de helft van de mensen met slaapapneu overgewicht heeft, waarvan er een deel ook nog diabetes heeft?
…het in sommige gevallen van apneu helpt om steunkousen te dragen?

Wat kan ik zelf doen bij (het vermoeden van) slaapapneu?

Er zijn verschillende dingen die je zelf kunt doen om slaapapneu aan te pakken:

• Slaapapneu komt vaker voor bij mensen met overgewicht. Afvallen zou je kunnen helpen bij het verminderen van de klachten, zeker wanneer je een milde vorm van slaapapneu hebt. Vind je het lastig om af te vallen? Informeer bij je huisarts of ziekenhuis over mogelijke ondersteuning bij het afvallen. Veel ziekenhuizen bieden namelijk ondersteuning onder begeleiding van een diëtist die is gespecialiseerd in slaapapneu.
• Alcohol is een grote aanjager van slaapapneu. De kans op adempauzes tijdens de slaap is een stuk groter als je drinkt, ook na één glas wijn of bier.
• Drugs, kalmeringsmiddelen en slaapmiddelen maken je nog slaperiger en minder alert. Daarnaast zorgen deze middelen ervoor dat de spieren rondom je mond verslappen, zodat de slaapapneu alleen maar verergert.
• Je hebt last van hoofdpijn in de ochtend
• Als je op de rug slaapt, wordt de slaapapneu erger. Naai eventueel een tennisbal in de rug van je slaapkleding. Zo voorkom je dat je op je rug gaat liggen.
• Overweeg het dragen van een bitje die je onderkaak naar voren houdt. Op deze manier kan je tong de ademhaling niet meer blokkeren en is de keelholte ruimer. Je kunt online een bitje bestellen of je kunt een op maat gemaakte beugel laten maken bij een orthodontist.
• Als je op een natuurlijke manier van je slaapapneu wilt afkomen, is het in sommige gevallen effectief om aan de slag te gaan met je ademhaling. Veel mensen ademen (onbewust) op een verkeerde manier, waardoor er te veel zuurstof in het lichaam komt. Door een verkeerde ademhaling wordt het stresscentrum je lichaam geactiveerd. Dit schijnt een grote invloed te hebben op de werking van je luchtwegen. Het kan daarom helpen om hiermee aan de slag te gaan en je ademcentrum te resetten. Tip: Google op ‘Buteyko ademtherapie’.
• Probeer eens een mond- en/of neuspleister. Door je mond af te plakken met een mondpleister, wordt je genoodzaakt om via je neus te ademen. Bij het gebruik van een neuspleister wordt je neus extra opengehouden, zodat je minder snel de neiging krijgt om door je mond te ademen. Goed voor jou én fijn voor je partner, want het blijkt goed te werken tegen snurken ;)

Is er een behandeling voor slaapapneu?

Jazeker! Afhankelijk van het soort en de ernst van de apneu zijn er verschillende behandelingen mogelijk. Zo zou je bijvoorbeeld samen met een logopedist aan de slag kunnen gaan met verschillende oefeningen die je mond- en keelspieren versterken.

Je zou ook het gebruik van hulpmiddelen zoals een op maat gemaakte slaapbeugel of een zuurstofmasker (CPAP) kunnen overwegen. Dit laatste houdt in dat je vlak voor het slapen gaan een zuurstofmasker op je mond of neus plaatst en deze de hele nacht ophoudt. Hierbij blaast een machine naast je bed via het masker meer lucht in je longen, waardoor de klachten kunnen verminderen.

Als een zuurstofmasker geen optie is, dan bestaat er een tongzenuwstimulator. Dit is een kleine pacemaker die onder je sleutelbeen wordt geplaatst. Handig: je krijgt er je eigen afstandsbediening bij, waarmee je de stimulator voordat je naar bed gaat zelf kan aanzetten. Misschien denk je nu: ‘Maar hoe val ik ooit in slaap als mijn tong continu wordt aangedreven door een apparaat?’ Het beste scenario is natuurlijk wanneer de prikkel sterk genoeg is om je tong te stimuleren, maar te zwak is om je wakker te houden. Je kan de prikkel die de stimulator afgeeft gelukkig helemaal naar eigen wens instellen.

Soms is een andere operatieve behandeling nodig. Hierbij kan je denken aan het verwijderen van je keelamandelen of vergroeiingen in het keelgebied.

Herken jij klachten die zouden kunnen wijzen op slaapapneu? Dan is het verstandig om een afspraak te maken met je huisarts. Hij of zij kan je verder helpen met het onderzoeken of er wellicht sprake is van apneu.

Heb je geen vermoeden van slaapapneu maar heb je wel last van slaapproblemen (zoals moeite met inslapen, doorslapen of opstaan)? Misschien is onze slaaptherapie iets voor jou. Onze slaaptherapie wordt volledig vergoed vanuit het basispakket van je zorgverzekering.