Herken een burn-out: 12 fases van een burn-out
We voelen ons allemaal weleens moe of futloos. In dat geval doet een avondje vroeg onder de wol vaak wonderen en voel je je de volgende ochtend waarschijnlijk weer fris als nooit tevoren. Maar als je je al lange tijd worstelt met vermoeidheid, zo erg dat het je hele leven beheerst, levert een paar uurtjes extra slaap je helaas niet veel meer op. In deze situatie zou je weleens te maken kunnen hebben met een burn-out, en daar is meer voor nodig om te herstellen. Maar wat is dat eigenlijk, zo’n burn-out? En welke fases doorloop je in dit proces? In dit artikel leggen we het je uit.
Slaap bij burn-out > Herken een burn-out: 12 fases van een burn-out
Wat is een burn-out?
Als je worstelt met een burn-out, voel je je zowel lichamelijk als geestelijk compleet uitgeput. Deze uitputting is het gevolg van je stresssysteem dat totaal ontregeld is. Je hebt waarschijnlijk maanden- of zelfs jarenlang onder zware stress en spanning gefunctioneerd, waardoor je energievoorraad langzaam is leeggeraakt. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met een (veel te) drukke baan of het zorgen voor een ziek familielid. Persoonlijkheidsfactoren zoals perfectionisme, een groot verantwoordelijkheidsgevoel, bedrevenheid en gevoeligheid voor stress kunnen daarbij het risico op een burn-out vergroten. Het is helaas niet altijd makkelijk om een burn-out te herkennen. Het is daarom belangrijk om de vroege signalen te herkennen zoda je op tijd aan de bel kan trekken. Kennis over de 12 fases van een burn-out kan je hierbij helpen.
De 12 fases van een burn-out
Fase 1 - Onvermoeibaar doorgaan Je hebt een overmatige drive of ambitie om te presteren. Je bent bijvoorbeeld gevoelig voor waardering en werkt keihard zodat je werkgever trots op je is. Fase 2 - Steeds meer op je bordje nemen Je pusht jezelf om door te gaan, hoe vermoeit je ook bent. Je vindt het in deze fase lastig om het ‘uitknopje’ van jezelf te vinden. Fase 3 - Persoonlijke grenzen en behoeften vervagen In deze fase vind je het (onbewust) steeds lastiger om gehoor te geven aan jouw persoonlijke behoeften, zoals slaap, sociale contacten onderhouden en voldoende eten en drinken. Je werkt bijvoorbeeld tot in de nacht door, neemt veel te weinig pauze en ziet je vrienden en familie steeds minder. Fase 4 - Verdringing van conflicten Je problemen onderdruk je of wuif je weg en je voelt je sneller paniekerig, gespannen en bedreigd. In plaats van te erkennen dat je jezelf tot het uiterste drijft, geef je anderen (zoals je baas of je collega’s) de schuld van je problemen. Fase 5 - Verandering in waarden Stap voor stap begint het er nu echt op te lijken dat je alleen nog maar tijd hebt voor werk-gerelateerde zaken. Je familie, vrienden en andere dingen waar je voorheen veel waarde aan hechtte, lijken er nu nauwelijks meer toe te doen. Fase 6 - Ontkenning van problemen Als je in fase 6 zit, zit je in de ontkenningsfase. In deze fase neemt het ongeduld naar de mensen in je omgeving toe. In plaats van verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen gedrag, geef je anderen de schuld. Je vindt je collega’s bijvoorbeeld maar incompetent en lui. Fase 7 - Terugtrekken Je begint je sociaal te isoleren. Je gaat niet meer in op uitnodigingen van feestjes of etentjes, deze zie je namelijk meer als een belasting dan als een plezier. Je sociale kring wordt steeds kleiner, of verdwijnt zelfs helemaal. Fase 8 - Gedragsveranderingen In fase 8 ontstaan er gedragsveranderingen die voor je omgeving niet onopgemerkt blijven. Je kunt je cynisch, pessimistisch of zelfs agressief naar hen gedragen. Dit kan ervoor zorgen dat je omgeving bezorgd om je raakt. Fase 9 - Depersonalisatie Je vindt jezelf (en anderen) waardeloos. Je bent thuis en op de werkvloer niet echt meer in staat om te presteren en voelt niet meer aan waar je behoefte aan hebt. Fase 10 - Innerlijke leegte Je voelt je leeg van binnen en zoekt afleiding in de vorm van (overmatig) sporten, alcoholgebruik, drugs en/of seksuele contacten. Fase 11 - Depressieve gevoelens Je voelt je compleet uitgeblust. Iedere dag voelt zo zwaar dat je bijna nergens meer toe in staat bent. Je voelt je machteloos en verloren. Fase 12 - Totale burn-out In deze fase slaat het noodlot toe en zit je er helemaal doorheen: je hebt te maken met een fikse een burn-out. Zoals je hebt gelezen, variëren de symptomen van een burn-out van mild maar zorgwekkend gedrag dat je waarschijnlijk dagelijks bij mensen tegenkomt (cynisme en pessimisme en collega’s als dom of lui beschouwen) tot totale instorting. Het is goed om te weten dat je niet vanzelf herstelt van een burn-out. Als je jezelf herkent in de bovenstaande signalen, is dus heel belangrijk dat je op tijd aan de bel trekt en om hulp vraagt. Dit kun je doen door een afspraak te maken bij je huisarts of door bijvoorbeeld contact op te nemen met de Burn-out Poli. Zij zijn gespecialiseerd in de preventie en behandeling van burn-out en hanteren geen wachtlijsten.